Had ik maar

Op een dag dat ik moest kiezen
tussen jou of mezelf verliezen
liet ik mij gaan, maar tot mijn spijt
raakte ik zo ons beiden kwijt.

Ooit iets ongelukkigs gezegd, die keer dat je onaardig was? Daar kun je inderdaad jaren later nog steeds met wroeging aan terugdenken. Toch zijn dat nog niet de ergste vormen van spijt. Want hoe vervelend ook, je kunt jezelf altijd troosten met de gedachte dat je er wat van hebt geleerd.

Het is wat anders bij keuzes in je leven waar je eigenlijk niet kunt overzien wat de gevolgen zijn. De studie die je kiest, de partner, de baan, wel of geen kinderen, wel of niet scheiden, de plek waar je gaat wonen. Eigenlijk zou je willen dat er bij de verschillende opties een bijsluiter zat, zoals bij financiële producten. ‘Bij deze keuze is de kans op spijt: klein/groot/aanzienlijk’.

Zo’n bijsluiter is er niet, maar bij belangrijke beslissingen waarin je je verlamd voelt door angst voor spijt, kan het geen kwaad nog even onderstaand lijstje tevoorschijn te halen van dingen waar mensen aan het eind van hun leven écht spijt van zeggen te hebben. Spijt komt namelijk altijd te laat en nooit op tijd.

Je gaat nog lang niet dood, laten we dat afspreken! De komende (tientallen) jaren heb je nog een vol leven voor je en ga je niet dood voordat je geleefd hebt. Maar hoe maak je daar het beste van en voorkom je ‘had ik maar…’?

De Australische Bronnie Ware, die jarenlang in een hospice werkte en daar gesprekken voerde met mensen in het laatste stadium van hun leven, publiceerde een paar jaar terug daarover het boek ‘Als ik het leven over mocht doen’. Dit waren de vijf ‘had ik maar’s’ die op het sterfbed telkens terugkwamen. Als je slim bent doe je er je voordeel mee.

1. Was ik maar trouw gebleven aan mezelf, in plaats van te doen wat anderen van me verwachtten.

2. Had ik maar niet zo hard gewerkt, dan had ik meer tijd gehad voor mijn gezin en andere geliefden.

3. Had ik mijn emoties en gevoelens maar meer durven laten zien.

4. Had ik maar contact gehouden met mijn vrienden en meer tijd met ze doorgebracht.

5. Had ik mezelf maar wat vaker toegestaan gelukkig te zijn.

Het lijstje is handig om in je achterhoofd te houden bij beslissingen waar je nu niet uitkomt, omdat je bang bent voor spijt achteraf. Spijt is verstand dat te laat komt. Veranderingen in je leven aanbrengen is best angstig, maar spijt hebben is nog veel beangstigender.

Wat opvalt aan Bronnie’s bevindingen is dat haar patiënten het niet hadden over materiële bezittingen of over ervaringen, maar over zichzelf en over hun relaties. Ook hadden ze het niet over de dood. Dood is onvermijdelijk en niet interessant.
Je kunt er namelijk wel de voors en tegens wat makkelijker tegen elkaar mee afwegen. Bijvoorbeeld: kies niet wat ánderen goed vinden, maar wat past bij jóu. Kies niet om economische redenen, maar waar je gelukkig van wordt. Kies het pad waar je de held wordt van je eigen leven en niet de lafaard. Wees de regisseur van je eigen toneelspel.

De patiënten hadden het over leven en hoe zij anderen adviseren hun leven in te richten. Die kennis en bevindingen zijn niet nuttig als jouw einde nabij is, want dan blijft het bij ‘had ik maar’. Die kennis gebruik je nu. Vandaag. Wacht daarom niet tot het te laat is en je spijt krijgt, maar kijk vandaag wat belangrijk voor je is en hoe je daar aandacht aan kunt besteden. Wat je vandaag ook gaat doen, doe het vandaag! Met beide voeten op de grond kom je nooit vooruit.

Als je voor een, voor jou, belangrijke beslissing staat in je leven, geloof mij:

spijt is erger dan angst.